Centralisatie van complexe longkankerzorg voorkomt sterfte en leidt tot beperkte extra reistijd (masterscriptie)
Merlijn Dries schreef zijn afstudeeronderzoek voor de master health economics aan de Erasmus Universiteit Rotterdam bij SiRM. Hij onderzocht de effecten van de geplande verdere centralisatie van longkankerchirurgie. Hij richtte zich daarbij op de effecten van hogere volumenormen voor complexe kankerbehandelingen op sterfte en reistijd.
Momenteel geldt de norm van 20 longresecties per ziekenhuis per jaar. Deze wordt in 2027 verhoogd naar 60 en later mogelijk naar 100. Op basis van openbare ziekenhuisdata (2019 - 2023) analyseerde Merlijn de relatie tussen het aantal uitgevoerde operaties, complicaties en sterfte. Uit de analyse bleek dat ziekenhuizen die jaarlijks meer dan 60 resecties uitvoeren ongeveer 9 procentpunt minder complicaties hebben dan ziekenhuizen met minder dan 20 ingrepen (12 in plaats van 21 procent). Complicaties bleken bovendien te functioneren als mediator tussen volume en mortaliteit.
Met een simulatiemodel onderzocht Merlijn het verwachte effect van verhoging van de volumenorm tot 120 resecties per jaar op reistijd en sterfte (zie figuur). Vier centralisatiescenario’s werden onderzocht: herverdeling op basis van volume (patiënten centreren in hoog-volume ziekenhuizen), afstand (patiënten centreren in het dichtstbijzijnde ziekenhuis dat voldoet aan de norm), kwaliteit (patiënten centreren in ziekenhuizen met de laagste sterfte), en capaciteitsbehoud (spreiding van patiënten om zoveel mogelijk ziekenhuizen open te houden). Verhoging van de volumenorm tot 100 resecties leidt naar verwachting tot een maximale vermindering van 31 sterfgevallen per jaar (ongeveer 78% van de totale jaarlijkse sterfte), terwijl de gemiddelde extra reistijd beperkt blijft tot circa 17 minuten. Centralisatie op basis van kwaliteit, gebaseerd op huidige mortaliteitscijfers van ziekenhuizen, resulteerde in de grootste sterftereductie. Daarentegen resulteerde centralisatie gefocust op capaciteitsbehoud in de beperktste gezondheidswinst.
Deze resultaten tonen dat verdere concentratie van complexe (long)kankerzorg aanzienlijke gezondheidswinst kan opleveren, hoewel dit gepaard gaat met enige toename in reistijd. Tegelijkertijd laat het onderzoek zien dat enkel volume niet het volledige beeld van kwaliteit geeft. Ook andere indicatoren, zoals complicatiecijfers, zouden moeten worden meegewogen bij beleid rondom centralisatie.
