Schatting verbetering arbeidsproductiviteit door extra inzet op digitalisering
Een verlaging van het eigen risico leidt tot hogere zorgvraag en vergroot het personeelstekort. De NVZ vroeg SiRM om de extra productiviteitswinst van digitalisering te schatten en ook de daarvoor benodigde investering. We berekenden dat een extra investering van circa €400 tot €600 in implementatie en opschaling van digitalisering het arbeidsmarkttekort naar schatting met 3.000 tot 5.000 fte dempt.
Het Kabinet Schoof kondigde in het regeerakkoord aan het eigen risico per 1 januari 2027 te verlagen. Volgens berekeningen van het CPB leidt dit vanaf 2027 tot een toename van de zorgvraag met ruim €2 miljard. Een deel hiervan komt terecht bij de medisch-specialistische zorg (msz).
De uitgaven aan de msz bedroegen €28,5 miljard in 2023 en lopen bij ongewijzigd beleid op tot circa €40 miljard in 2030. Tegelijkertijd stijgt de vraag naar personeel: volgens het prognosemodel Zorg en Welzijn (AZW) groeit de arbeidsmarktvraag in de msz van 124.000 fte in 2024 naar 133.000 fte in 2030. Het verwachte aanbod blijft daarbij achter op 121.000 fte, wat leidt tot een arbeidsmarkttekort van circa 13.000 fte in 2030.
De verlaging van het eigen risico vergroot het gat tussen zorgvraag en personeelsaanbod. De extra zorgvraag, zoals berekend door het CPB, leidt tot een aanvullend tekort van circa 3.000 fte (een toename van ongeveer 30 procent). Versnelling van digitalisering is noodzakelijk om deze groeiende kloof te dichten.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) vroeg SiRM om de extra productiviteitswinst van drie programma’s van digitaliseringsinitiatieven te schatten: reduceren administratietijd, inzetten op hybride zorg en verbeteren logistiek. Ook verzocht de NVZ om na te gaan wat de benodigde extra investeringen voor implementatie en opschaling van de programma’s zijn.
We berekenden dat implementatie en opschaling van deze programma’s het (extra) arbeidsmarkttekort naar schatting met 3.000 tot 5.000 fte dempen:
- 1.500-3.000 fte voor reduceren administratietijd.
- 1.200-1.700 fte voor inzetten op hybride zorg.
- 300-700 fte voor verbeteren van logistiek.
De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van digitale programma’s, maar minder in de implementatie en opschaling ervan. Daar zijn nu extra aandacht en middelen voor nodig. Pas als programma’s landelijk zijn ingevoerd en zorgverleners en ziekenhuizen er actief mee werken, worden data en infrastructuur breed beschikbaar en benut. Om de beoogde productiviteitswinst op tijd te realiseren, is een extra investering nodig van circa €400 tot €600 miljoen:
- €190 tot €220 miljoen voor het terugdringen van administratieve lasten.
- €60 tot €200 miljoen voor de inzet op hybride zorg.
- €120 tot €200 miljoen voor het verbeteren van logistieke processen.
