Impactanalyse concentratie van oncologische en vaatchirurgische behandelingen

In opdracht van de IZA-partijen onderzocht SiRM de impact van concentratie van complexe oncologische en vaatchirurgische ingrepen op individuele ziekenhuizen. Regio’s leverden hiervoor scenario’s aan. De verwachte impact op OK-tijd en IC-dagen bleef in de meeste gevallen beperkt: tussen -3% en +3% per ziekenhuis. Voor de bruto-schadelast varieerde de impact van -1% tot +1%. Wel waren er (grote) zorgen in de regio’s over met name cascade-effecten en de extra reistijd. Mede op basis van onze analyses zijn in maart 2025 nieuwe volumenormen vastgesteld.

Het Integraal Zorgakkoord (IZA) 2022 stelt dat complexe oncologische en vaatchirurgische zorg stapsgewijs geconcentreerd wordt. Doel: hogere kwaliteit van zorg en betere toegankelijkheid door efficiënter gebruik van personeel en infrastructuur. Voor de eerste tranche volumenormen wilden zorgpartijen inzicht in de gevolgen per ziekenhuis. SiRM voerde hiervoor in 2024 een impactanalyse uit.

We brachten de impact in kaart voor zeven oncologieregio’s en vaatnetwerken. Het ging om 19 interventies bij vijf tumortypes en twee vaatchirurgische behandelingen: hoofd-halskanker, alvleesklierkanker, longkanker, maag- en slokdarmkanker, nierkanker, en de chirurgische behandeling van een aorta-aneurysma en een vernauwde halsslagader.

Voor hoofd-halskanker en vernauwde halsslagader voldeden alle ziekenhuizen al aan de normen. Voor de overige indicaties gold dat niet. Voor die gevallen berekenden we de impact van verschuiving van interventies op basis van door de oncologieregio’s en vaatnetwerken aangedragen scenario’s.

De verwachte impact op OK-tijd en IC-dagen bleef in de meeste gevallen beperkt: tussen -3% en +3% per ziekenhuis. Voor de bruto-schadelast varieerde de impact van -1% tot +1%. Sommige scenario’s lieten een grotere impact zien en ook de impact op individuele medisch specialismes was vaak groter. In de berekeningen namen we eventuele cascade-effecten, waarbij meer zorg verschuift dan alleen de interventie, niet mee. We namen ook het benutten van de vrijgekomen capaciteit in de ziekenhuizen waar de interventies niet meer plaatsvinden (spreiding van zorg) niet mee in de berekeningen. Hierop was meestal nog geen zicht. 

Oncologieregio’s en vaatnetwerken noemden meerdere aandachtspunten voor de landelijke besluitvorming. Ze benoemden vooral de cascade-effecten en de extra reistijd voor patiënten, met extra aandacht voor reistijd voor maag- en slokdarmkanker en nierkanker in enkele regio’s. Ook stipten regio’s aan dat meer samenwerking in oncologie- en vaatnetwerken extra tijd kost van artsen (bijv. meer en grotere MDO’s) en casemanagers die niet aan patiëntzorg besteed kan worden. En uitten zij zorgen over verlies van uitdaging en werkplezier voor zorgprofessionals in de ziekenhuizen die de interventies niet meer uitvoeren.

Mede op basis van onze impactanalyses zijn in maart 2025 de nieuwe normen vastgesteld. Regio’s bepalen (zoveel mogelijk) dit jaar een definitief scenario voor herinrichting van de zorg. Zorgaanbieders, medisch specialisten, verpleegkundigen, zorgverzekeraars en patiënten zijn hierbij actief betrokken. De gekozen scenario’s vormen het startpunt voor de implementatie.